Jan Baptist Everaert
Beschrijving
Nr. 57. Voormalig klooster der Wilhelmieten, thans O.-L.- Vrouw-Presentatieschool, z.g. "Instituut Anna Piers", ook "Nieuw Geestelijk Hof" genoemd. Kloostergebouw aan de straatzijde; haaks tegen de achtergevel, twee schoolgebouwen waarvan een langs de Kallobaan; ten N. van het klooster, aan de overzijde van de speelplaats, de kapel; ten N.W. de vroegere boerderij. Binnen de begrenzing van dit domein waarop talrijke nieuwe schoolgebouwen en een ruim park met hoogstammige bomen, het z.g. "Huis Clippeleer", staande aan de Kasteelstraat.
De congregatie van O.-L.-Vrouw-Presentatie werd gesticht door de geestelijke dochter Anne Françoise Piers (1664- 1751) om ouderloze meisjes te onderrichten in de godsdienst en het kantwerk. Bij de aanvang betrokken zij een huis in de Vrasenestraat, tgov. de ouderlijke woning van de stichteres. Na aankoop in 1723 van het z.g. "Hof ter Welle" (thans Oude Zandstraat nr. 103; cf. infra), verbleef de congregatie aldaar tot in 1881, jaar waarin zij haar hoofdzetel verplaatste naar de Kloosterstraat, na aankoop van het in 1783 door Jozef II afgeschafte klooster der Wilhelmieten (te Beveren sinds 1461). Na de afschaffing van l.g. werden de gebouwen gesloopt en het materiaal gebruikt voor de bouw van het groot herenhuis in de Kloosterstraat (huidig klooster); het kerkmobilair werd verspreid over verschillende kerken in het Land van Waas.
Kloostergebouw aan de straatzijde. Lijstgevel van vijftien trav. en twee bouwl. onder afzonderlijke zadeldaken (n // straat, kunstleien), in twee fasen opgetrokken. De eerste tien trav. kwamen tot stand in 1807, de laatste vijf werden ca. 1920 van een bovenverd. voorzien en volledige identiek uitgewerkt als de overige, zodat een beschilderde en bepleisterde gevel ontstond met rechth. vensters voorzien van verspringende dagkanten, zonneblinden op de begane grond en verdiepte borstweringen op de bovenverd. In de vijfde en elfde trav. een rondbogige vleugelpoort in rechth. omlijsting met gestrekte waterlijst op diamantkopconsoles. Klassieke gevelbeëindiging met gelede architraaf, vlakke fries en zware houten kroonlijst op modillons. Thans is de hele gevel voorzien van een nieuw baksteenparement op hoge arduinen plint. De vijf middelste trav., geflankeerd door de twee poorten, zijn op de begane grond bekleed met arduin. De poorten zijn rechth. uitgewerkt.
De achtergevel geeft ons een goed beeld van hoe de voorgevel eruit zag; enkel de centrale vijf trav. zijn zichtbaar vanop de speelplaats. Haaks tegen de overige trav. zijn gebouwen opgetrokken. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel op donkere plint. Eertijds beluikte, rechth. vensters in vlakke, gecementeerde omlijsting (XIX-houtwerk); verdiepte borstweringen op de bovenverd. Hoge rechth. deur met behouden zonneblinden. Gevel beëindigd op gelede architraaf, vlakke fries met toegestopte steigergaten, zware houten kroonlijst op modillons.
Interieur in empirestijl (o.m. spreekkamers, trapzaal) ingericht in XIX a, door Jan Baptist Everaert de Gheelhauts, later burgemeester van Beveren.Mobilair: Schilderijen: o.m. .Anna Françoise Piers" (XVII), .Moeder van A.F. Piers" (XVII), .Aanbidding der Wijzen" (B. van Orley, XVI).
Drie lavistekeningen van het Wilhelmietenklooster kort voor de afbraak ervan (Hendrik Frans De Corte, Antwerpen).
Beeld in witsteen .Maria Onbevlekt Ontvangen" (J. Geefs, 1896); verschillende houten madonnabeeldjes.
Meubilair: o.m. eikehouten bureaumeubel van A. F. Piers.
Haaks tegen de achtergevel, een U-vormige plattegrond vormend met het kloostergebouw, twee vleugels van 1883. De O.-vleugel bepaalt de rooilijn van de Kallobaan en werd gebouwd als stal. Bakstenen gebouw van vijf trav. en twee bouwl. onder zadeldak (n Kloosterstraat, // Kallobaan, leien). Eenvoudige rechth. vensters, met luiken en arduinen lekdrempels op de begane grond. Achtergevel aansluitend bij deze van het kloostergebouw: bepleisterde en beschilderde lijstgevel van vijf trav. op donkere plint. Trav. verticaal gemarkeerd door kolossale pilasters; de tweede zwaarder uitgewerkt tot schouw. Horizontale markering d.m.v. gekorniste, bepleisterde puilijst, arduinen kordon, bepleisterde architraaf en gekorniste houten kroonlijst op modillons. Begane grond met korfboogarcade, dichtgemetseld na uitsparing van rechth. vensters (i.c. deurvenster in de vierde trav.); geprofileerde booglijst met diamantkopsluitsteen. Bovenverd. met rechth. vensters in geriemde omlijsting met rijk versierde sluitsteen; bewaard houtwerk.
In het verlengde van deze vleugel, schoolgebouwen met hetzelfde volume, uit XX A.
De W.-vleugel werd in XX c vervangen door een skeletbouw van vier bouwl. onder plat dak.
Kapel. Neobarok gebouw van 1886 n.o.v. architect A. Van Assche (Gent), deels opgetrokken op de fundamenten van de oorspronkelijke kapel der Wilhelmieten en deze qua aanzicht imiterend. Georiënteerde, eenbeukige, bakstenen kapel op natuurstenen sokkel, afgedekt door een zadeldak (leien) met dakkapellen; vijf trav. met driezijdige koorsluiting. Trav. gemarkeerd door steunberen met twee versnijdingen. Grote segmentboogvensters in natuurstenen omlijsting met oren en onderaan dropsteentjes. Korfbogig W.portaal waarboven een groot rondvenster. Topgevel met muurvlechtingen en ovale oculus met sluitsteen en gekorniste waterlijst.
L. tegen de W.-gevel, behouden achtkantige traptoren op ronde plattegrond, in bak- en zandsteenarchitectuur, afgedekt door een ingesnoerde helmspits (leien) met brede overstek op houten modillons. Trapkoker verlicht door schietgaten. Getoogde galmgaten bovenaan; gedichte steigergaten. Deze toren dateert vermoedelijk van 1631 (verweerde jaarsteen in N.-gevel) en is het enige overblijfsel van het Wilhelmietenklooster.
Tegen de N.-gevel, rechth. sacristie onder lessenaarsdak. Drie segmentboogvensters; voorts korfboogarcade met rechth. vensters.
Interieur volledig gemoderniseerd. Voormalige boerderij op L-vormige plattegrond met stemmig, begraasd en beboomd binnenerf. Verankerd bakstenen gebouw van één bouwl., gewit op gepikte plint en afgedekt door zadeldaken (Vlaamse pannen), uit XVIII. Risalietvormende drie eerste trav. met korfbogige wagenpoorten (geprofileerde booglijst op imposten) en bekronend driehoekig fronton met centrale oculus. Voorts segmentboogvenster in geprofileerde, bepleisterde omlijsting en twee korfboogdeurtjes in kwarthol geprofileerde, bepleisterde omlijsting met imposten, sluitsteen en waterlijst.
Z.g. "Huis Clippeleer", zie Kallobaan nr. 3A.
DE MEULEMEESTER M., C.SS.R., Geschiedenis van de Congregatie van O.-L.- Vrouw-Presentatie, Beveren-Waas, 1726, Leuven, 1959.
Bron: Demey A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7N1 (B-L), Brussel - Gent.
Auteurs: Demey Anthony